XATİRƏLƏRİMDƏN

Dayım döyüşdəydi. 8 ci sinifdən 8 nömrəlidə oxuyan bir qızla bir birini sevirdi. 8 ci sinifdən hər gün o qızı görmək üçün 2 nömrəli məktəbdən taa 8 nömrəli məktəbə gedirdi. Hərdən bir qiza mənim əlimlə  zəng elətdirib gizlin gizlin danışırdılar. Bu gizlin - saklı məhəbbətin tək şahidi mən idim.

   Dayım Rusiyaya - Pskova əsgər getdi. Yenə arada poçtalyinluğu mən edirdim. Məni balaca sanırdılar, amma, az aşın duzu deyildim, 8 mart, 23 fevral hədiyyələri mənim əlimdən kecərdi. Eh... O vaxtın sevgisi də bam başqaydı... 

   Sonra Qarabağda vəziyyət qarışdı, dayım və başqa uşaqlar əsgərliyini buraxıb vətənə gəldilər. Dayım əsgərliyinə elə Qarabağda davam etdi. Sonra da könüllü döyüşdü, taa atəşkəs olan günə qədər.

  ... Müharıbənin qızğın vaxtıydı. Qaçqınçılıq... Şəhərdə qız gəlin qalmamışdı, hamı qohum əqraba evində daldalanırdı. Şəhərdə qalanlar kişilər, birdə yaşlı adamlar idi. Bu qız dedi boynumu vur, mən şəhərdən çıxmaram. Deməyəsən qara qızın dərdi dayım imiş. O hay harayda yenə gizli görüşürdülər, dayım hər evə gələndə qızı görmədən getməzdı.   

   Nəysə bir gün qız dayıma xəbər yollar ki, bəs məni başqasına verirlər. Ya məni qaçırt, ya özümü öldürəcəm. Dayım dedi etmə, eləmə, bu hay həşirdə, vəziyyətin pis vaxtı, şəhər qan ağlayır, qonum qonşuda cavan qalmayıb, şəhid düşüb, şəhər yasda, bu nə sevdadır? Qız dedi, day mən bilmərəm. Mən dediyimi dedim, bir də eşidəsən yoxam.

   Nəysə, bir eşitdik ki, dayım qızi qaçırdıb. Bir başa Bakıya xalamgilə. Gətirib qızı qoyub, heç gecə də qalmadı. Dedi axşam postayam, yetişməliyəm. Getdi. İki ay nə dayımdan, nə də döyüş yoldaşlarından xəbər tuta bilmədik. Hamının əli ürəyinin başında qaldı. Yazıq rəhmətlik dədəm, nənəm birtəhər oldular Ağdamda. Nə edəcəyimizi bilmirdik. Uzaq olsun, dayımın başına bir iş gəlsəydı, bu qızın halı necə olacaqdı bilmirdik.

   Nəhayyət bir gün dədəm zəng edib xalamgilə dedi ki, gəlini götürün gəlin. Qonşu və qohum evlərində şəhid düşən ailələrdən üzürxahliq istəyib, toy eləmək üçün izin almışıq.. O hay harayda toy olar? 93 aprel aylarının sonları idı. Dədəm dedi. May ayı girir. May ayı ağır aydı. Bu ayda toy etməzlər. Gətirin bu işi bitirək. Belə olmaz, bunları bir tərəfə çıxartmalıyıq, sabah kimin başına nə gələcəyi bilinmir.

  Nəysə qızı götürüb apardılar Ağdama. Mən gedə bilmədim. Zastavda nə qədər uşaqlı adam var, uşaqları yığdılar yanıma ki, otur uşaqlara bax, sənin toyda nə işin var? Müharıbənin içinə uşaq aparmaq olmaz. Gedib kəbin, zaqs elədilər,  toy çaldırdılar, dayımın bəyliyi elə hərbi paltarı oldu. Amma toy nə toy. Şəhər yas evi, toy səsi şəhərin üzünü güldürdü. Bütün döyüşçülər, tanıyan tanımayan toydaydı. Fizuli döyüşçüləri də Ağdama toya gəlmişdilər, hətta Elçibəy də. Təsəvvür edin uzun zamandır, üzü gülməyən şəhər, bu gün sevinirdi, çalıb oynayırdı. Camaat toya tamarzıydı... 

   Toy el adətiylə davam etdi. Çalğı sadecə toplam 1 saat oldu. Bir gəlin gətirməyə gedəndə,  bir gəlini bəy evinə gətirəndə, bir də bəy tərifində. AXşam bəy tərifində, dünya dağılırdı, az qala. Nənəmgil Muradbəyli tərəfdə Vayennicastın yanında olurdular. Ermənilər həmin məhəlləni, o cumlədən, hərbi hissəni raketə tutdular. Toy dağıldı. Allahından təlafat olmadı. Dayım bəy tərifindən bir başa döyüşə getdi. Gəlin 3 gün gəlinliyin əynindən soyunmadı. O qiyamətin altında qaçıb bir yerə də getmədi, daldalanmadı . Gəlin otağında oturub nişanlısının yolunu gözlədi 

   O toy Ağdamda sonuncu toy oldu. İki  üç gün sonra may ayı girdi. Zatən may ayı ağır aydır, Ağdamda heç kim bu  ayda  toy etmir. İyunda da Ağdam işğal oldu.

   İndi bayaq bu it sürüsünü şəkilini görürəm Şuşada toy ediblər. Xeyir dua verirəm : Allah nəsilinizi kəssin. Axırıncı toyunuz olsun, gəlinləriniz əli qoynunda gəlin otağında kamsız qalsın, nəsiliniz heç artmasın,  27 il qaçqın həyatında yaşadığımız problemləri, kasıbçılıq, zülüm zilləti siz də dünya durduqca yaşayasız. İlah amin! 

    Siz bizim toyumuzu, arzumuzu gözümüzdə qoyduz, amma biz yenə xalq olaraq Vətənə dönüruk. Dünən toyunu yarım qoyduğunuz  həmin dayımın oğlu, bu gün ata və anasının sevgi dastanı olan o torpaqlar üçün döyüşür. Onların kamsız toylarının qısasını sizdən alır. 

   Darıxmayın, o zaman İkilikdə qoyub çıxdıqları ata baba yurduna, o böyük məhəbbətin yuvasına böyük külfətlə qayıdacaqlar dayımgil, 3 övladı, kürəkəni, gəlini, 3 nəvəsiylə dönəcəkıər. Amma sizin ayağınızı nəinki Şuşadan bütün Qarabağdan kəsəcəyik, bir daha Qarabağ adı çəkə bilməyəcəksiniz, Qarabağ sizin üçün sadəcə bir şəkildən ibarət olacaq, vəssalam...

#feride

Xatirələrimdən